NepalFlag

वि.सं:

नेपाल संवत: ११४५ ञलागा दशमी - २५

साइवर सुरक्षा

नेपालको डिजिटल रूपान्तरण यात्रामा साइबर सुरक्षा सबैभन्दा महत्वपूर्ण क्षेत्रहरूमध्ये एक बनेको छ। ई-शासन, डिजिटल बैंकिङ, मोबाइल वालेट तथा अनलाइन सेवाहरूको तीव्र विस्तारसँगै ह्याकिङ, फिसिङ, र्यान्समवेयर, तथा डाटा चोरीजस्ता साइबर खतराहरू पनि बढिरहेका छन्। नागरिक, सरकार तथा व्यवसायसँग सम्बन्धित संवेदनशील सूचना निरन्तर जोखिममा रहेका कारण साइबर सुरक्षा केवल प्राविधिक आवश्यकता मात्र नभई राष्ट्रिय सुरक्षा र सार्वजनिक विश्वाससँग पनि जोडिएको छ।

नेपालको सन्दर्भमा हालसालै भएका अनलाइन बैंकिङ ठगी, सामाजिक सञ्जाल ह्याकिङ तथा र्यान्समवेयर आक्रमणहरूले सबल साइबर प्रतिरक्षा संयन्त्रको तत्काल आवश्यकता औंल्याएका छन्। सरकारी तथा वित्तीय क्षेत्रमा डिजिटल हस्ताक्षरको प्रभावकारी कार्यान्वयनले अनलाइन कारोबार र प्रमाणीकरण सुरक्षित बनाउन सकारात्मक कदम चालेको छ। साथै, अत्याधुनिक साइबर फरेन्सिक प्रयोगशालाको स्थापना साइबर अपराधहरूको वस्तुनिष्ठ अनुसन्धानका लागि अपरिहार्य छ, जसले कानून कार्यान्वयन निकायलाई डिजिटल प्रमाण संकलन, विश्लेषण र कानूनी प्रक्रियामा प्रभावकारी रूपमा प्रस्तुत गर्न सक्षम बनाउँछ।

नेपालको साइबर प्रतिरोधात्मक क्षमता सुदृढ बनाउन बहु-आयामिक दृष्टिकोण आवश्यक छ। यसमा साइबर कानून र नीतिहरू अद्यावधिक गर्ने, सुरक्षा निकायहरूको क्षमता अभिवृद्धि गर्ने, सुरक्षित डिजिटल अभ्यासबारे जनचेतना बढाउने, र साइबर सुरक्षा क्षेत्रमा दक्ष जनशक्ति उत्पादन गर्ने जस्ता पहलहरू पर्छन्। सार्वजनिक-निजी सहकार्य तथा अन्तर्राष्ट्रिय सहयोगले नेपाललाई विश्वस्तरका उत्कृष्ट अभ्यासहरू अपनाउन थप मद्दत गर्नेछ। प्रविधि, कानून र शिक्षालाई संयोजन गरेर नेपालले नागरिक र संस्थाहरूलाई विकसित भइरहेका साइबर खतराबाट जोगाउँदै नवीनतालाई प्रोत्साहन गर्ने सुरक्षित डिजिटल वातावरण निर्माण गर्न सक्छ।